نمی‏دانم چرا هر وقت سخن از جهاد به میان می‏آد خیلی‏ها ذهنشون می‏ره طرف جنگ و تیر و تفنگ و خمپاره و ...
بذارید همین‏جا یک نکته‏ای رو بگم؛ یکی از مشکلات ما (حتی بچه مسلمونای حزب‏اللهی) اینه که برای درک  معارف دینمون کم تر تلاش می‏کنیم. اشکال کار ما اینه که سطحی هستیم و عمیق نمی‏شیم روی معارف. در حالی که تک تک واژه‏هایی که در معارف دین ما به کار رفته، دارای بار معنایی خیلی خیلی ژرف و دقیقی است. منتها ما حال و حوصله ژرف‏اندیشی و غواصی در عمق دریای معارف رو نداریم و به همون اطلاعات عمومی و دانسته‏های سطحی خودمون اکتفاء می‏کنیم. همین کم‏کاری خیلی جاها کار دستمون می‏ده و باعث میشه حتی بعضی از این واژه‏ها رو نادانسته و ناخواسته اشتباه و بعضاً به جای هم به کار ببریم. (مثلاً دیدم خیلی‏ها صبر و حلم را به جای هم استعمال می کنند که در غالب موارد غلط است)
همین واژه مقدس جهاد، یکی از عمیق‏ترین و دقیق‏ترین کلیدواژه‏های معارف اسلامی ماست. اما متأسفانه به دلیل کم عمقی‏ها آن را در حد نبرد نظامی تنزل داده‏ایم. حقیقت جهادی که این همه در قرآن بر روی آن تکیه شده است و مجاهدی که این همه برای او اجر و مزد و پاداش اخروی تعیین شده است چیست؟ آیا مراد قرآن همین جنگ نظامی است؟
در قرآن کریم هرجا سخن از نبرد نظامی است از واژه «قتال» و مشتقات آن استفاده شده است. پس جهاد، حقیقتی ورای قتال دارد. قتال با دارا بودن شرایطی می‏تواند یکی از اقسام کوچک جهاد باشد. (تازه اگر آن شرایط را داشته باشد!)
برای فهم حقیقت جهاد، یا باید اهل تفقّه باشیم و یا اهل تأمّل در سخن کسانی که تفقّه کرده‏اند. برای شروع فکر می‏کنم راه دوم آسان‏تر باشد. در جملات زیر تأمّل کنید:
«جهاد یعنی مبارزه. در زبان فارسی، جنگ و ستیزه گری معنای مبارزه را نمی دهد. می‏گویی من دارم مبارزه می‏کنم: مبارزه‏ی علمی می‏کنم، مبارزه‏ی اجتماعی می‏کنم، مبارزه‏ی سیاسی می‏کنم، مبارزه‏ی مسلحانه می‏کنم، همه‏ی اینها مبارزه است و معنا دارد. مبارزه یعنی تلاش پر نیرو در مقابل یک مانع یا یک دشمن. اگر هیچ مانعی در مقابل انسان نباشد، مبارزه وجود ندارد. در جاده‏ی آسفالته، انسان پایش را روی گاز بگذارد و با باک پر از بنزین سفر کند، این را مبارزه نمی‏گویند. مبارزه آن جایی است که انسان با مانعی برخورد کند، که این مانع در جبهه‏های انسانی، می‏شود دشمن، و در جبهه‏های طبیعی، می‏شود موانع طبیعی. اگر انسان با این موانع درگیر شود و سعی کند آنها را از میان بردارد، این می‏شود مبارزه. جهاد در زبان عربی عینا به همین معناست؛ یعنی مبارزه. جهاد در قرآن و حدیث هم به همین معناست؛ همه جا به معنای جنگ مسلحانه نیست. جهاد یعنی تلاش و کوشش در راه ارزش های والا...»
پس جهاد، جنگ نیست!
خدایا به ما فهم درستی از دین عنایت بفرما!

 * تفقّه به معنی فهم عمیق است و اصطلاحاً به درک صحیح از معارف دین گفته می‏شود. گاهی از فقه معنای جزئی تری (احکام) اراده می‏شود. اما تفقّهی که در آیات و روایات به کار رفته است چنین انحصاری را نمی‏رساند. تفقّه یعنی بصیرت پیدا کردن در دین؛ و دین در احکام خلاصه نمی‏شود. غالباً معارف دین را در سه حوزه احکام، اخلاق و عقائد بررسی کرده‏اند. اگر امام صادق(ع) می فرمایند دوست دارم شیعیانمان را با تازیانه بزنم تا تفقّه کنند، مرادشان این است که من تا این حد حرص دارم که شیعیانمان به فهم درستی از دین برسند و حقیقت دین را درک کنند.

* لطفاً اشتباه برداشت نشود! اگر گفتم در استعمال واژه های معرفتی بی‏دقّتی می‏کنیم و سطحی هستیم، منظورم این نیست که باید ملّا لغتی بشویم و دائم از دیگران ایراد بگیریم. مرادم همان فهم عمیق معارف بود که توضیح دادم.

* جملاتی که در تعریف جهاد آوردم از حضرت آیت الله خامنه ای است.

نوشته شده توسط : سید کمیل

بسم الله []